روش اسرار آمیز زنبور ها برای یافتن غذا

به گفته لنز زنبور ها الگوهای فضایی پرواز خود را متناسب با محیط تنظیم می کنند و الگوهای زمانی پرواز را هم طوری تنظیم می کنند که احتمال روبه رو شدن با خطر عنکبوتها کم باشد.
هنگامی که غذای فراوانی وجود داشته باشد و یافتن غذا کار راحتی باشد، حیوانات با حرکت های تصادفی غذای خود را می یابند. در حقیقت شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد بسیاری از موجودات با حرکت هایی مثل حرکت براونی می توانند غذای خود را پیدا کنند.
اما در محیط هایی که غذا با الگویی غیر قابل پیش بینی پراکنده شده باشد حیوانات برای یافتن غذای خود چه روشی را به کار می بندند؟
به نظر می رسد برای این سوال یک پاسخ ریاضی دارد. موثرترین روش برای جست و جو کردن یک ناحیه این است که آن ناحیه را به صورت تصادفی و با قدمهایی که طول آنها به صورت توانی تغییر می کند بگردیم. به این نوع حرکت پرش لوی (Levy Flight) می گویند واین فرضیه که حیوانات با این روش به دنبال غذای خود می گردند به فرضیه جست و جوی غذا به روش پرش لوی مشهور است.
در ده سال اخیر شواهد زیادی پیدا شده که نشان می دهد حیوانات به طور حتم از همین روش برای یافتن غذای خود استفاده می کنند. سال گذشته یک تیم تحقیقاتی، بیش از ۵۷۰۰ روز به ردیابی مسیر حرکت چهارده نوع از ماهی های شکارچی آبهای آزاد از کوسه ماهی تا ماهی تونایاتون پرداختند؛ آنها برای انجام این پروژه از نشانه گرهای الکترونیکی کمک گرفتند. داده های به دست آمده شامل مجموعه ای از بیش از ۱۲ میلیون جابه جایی بود.
این گروه اعلام کردند که تحلیل نتایج با فرضیه جستجوی غذای وی به طرز خوبی هم خوانی دارد.
اما به تازگی فردریک لنز (Friedrich Lenz) و همکارانش از دانشگاه کوئین مری لندن (Queen Mary University) اعلام کرده اند که اگرچه الگوهای حرکتی بسیاری از موجودات شبیه حرکت لوی است اما در حقیقت آنها به مراتب پیچیده تر از این الگوها رفتار می کنند.
برای اثبات این موضوع ابتدا لنز وهمکارش رفتار زنبورها راوقتی در مقابل دسته ای از گل های مصنوعی آغشته شده به شهد گل قرار می گرفتند ثبت کرده اند. نتیجه به دست آمده نشان می داد که حرکت های آنها از الگوی لوی تبعیت می کند.
در مرحله بعد لنز و همکارش عنکبوتهای اسباب بازی را روی برخی از گل ها قرار دادند، زنبور ها به صورت غریزی از نزدیک شدن به این عنکبوتها خودداری می کردند.
لنز مشاهده کرد که با وجود عنکبوت ها باز هم زنبور ها با الگویی مشابه حرکت لوی به جست و جو غذای خود می پردازند، یعنی هنوز هم زنبورها با پرواز هایی در جهات تصادفی از روی یک گل به گلی آن طرف تر می روند که فواصل این گل ها از رابطه ای توانی تبعیت می کند. در حقیقت شکل فضایی پرواز تغییری نمی کند و آنچه که تغییر می کند الگوی زمانی پرواز است. به عبارتی زنبورها برای این که با عنکبوتها رو در رو نشوند مسیر خود را تغییر می دهند و این موضوع زمان پرواز را به جای طول جابجایی تغییر می دهد.در نهایت با تحلیل و بررسی الگوی حرکتی زنبور ها می توان فهمید که الگوهای حرکت به بسیاری از پارامتر های دیگرهم بستگی دارد.
به گفته لنز این بدان معناست که زنبور ها الگوهای فضایی پرواز خود را متناسب با محیط تنظیم می کنند و الگوهای زمانی پرواز را هم طوری تنظیم می کنند که احتمال روبه رو شدن با خطر عنکبوتها کم باشد.بنابراین زیست شناسان به داده های بیشتری در مورد الگوهای حرکتی در طول زمان و داده هایی در مورد اینکه چگونه الگوی حرکت به سایر عوامل محیط مثل وجود موجودات شکارچی بستگی دارد، نیاز دارند.
واضح است که مطالعات آماری رفتار حیوان ها در مراحل اولیه خود قرار دارد، زیرا تنها با پیشرفتهای اخیر تکنولوژی جمع آوری مجموعه داده های مورد نیاز امکان پذیر شده است واین بدان معنی خواهد بود که به این زودی ها برای مطالعات آماری با کمبود داده روبه رو نخواهیم بود.